In december 2020 noteerden wereldwijd voor 18.380 mld. USD aan obligaties met een negatief resterend rendement. Dat komt overeen met anderhalve keer het BBP van de eurozone! Met de forse stijging van de rente, vooral dan in 2022, is dit inmiddels gedaald tot ‘slechts’ 1.719 mld. USD. Die negatieve rendementen vindt men enkel nog op zeer kortlopend (overheids)papier, op minder dan 1 jaar, van toplanden zoals Zwitserland, Duitsland en Japan.
Met die stijging van de rente wereldwijd ging al veel geld verloren op de obligatiemarkten. Dat zien we overigens ook aan de evolutie van de Bloomberg Global Aggregate Index, die wereldwijd obligaties oplijst met een ‘investment grade’. Deze index noteert al 19,7% lager dan de piek van januari 2021. We zijn dan ook bijna aanbeland in een officiële ‘berenmarkt’ (een daling van minstens 20% sinds de vorige piek). Dit zijn quasi nooit geziene taferelen op de obligatiemarkten. Dat is ruim het dubbele van de tweede grootste daling sinds begin de jaren ‘90!
De obligatiemarkten (= de langetermijnrente) anticiperen al langer op de vele opwaartse rentebijstellingen van de centrale banken. Vorige week woensdag trok de Federal Reserve de basisrente op met liefst 75 basispunten, de grootste verhoging sinds 1994. Rentebewegingen die pijn beginnen te doen voor houders van ‘defensieve’ beleggingsfondsen, grotendeels belegd in vastrentende producten. Beleggingen die door financiële instellingen als veilig werden aangeprezen. De vele defensieve pensioenspaarfondsen (zie tabel) kennen alvast geen goed jaar. De voorbije drie decennia, toen de rente neerwaarts gericht was, zorgde het omvangrijke obligatiegedeelte van deze fondsen voor een positieve bijdrage. Dit jaar is de daling van het obligatiegedeelte daarentegen zelfs iets meer uitgesproken dan het aandelengedeelte. Het verlies dat dit jaar met defensieve fondsen wordt geleden, wist gemiddeld ruim drie positieve winstjaren uit (zie tabel).
Hoewel we niet verwachten dat de stijging van de rente zich de komende jaren even snel zal doorzetten, kan men vandaag - althans in de eurozone - nog niet spreken van normale renteniveaus op 10 jaar. We houden er dan ook rekening mee dat de gemiddelde returns van deze defensieve fondsen de komende vijf jaar lager zullen uitkomen dan in de periode 2011-2020.