Met de term moat of economische slotgracht worden concurrentievoordelen bedoeld die een bedrijf beschermen en voor lange termijn de marktpositie veiligstellen. Het concept werd populair door superbelegger Warren Buffett en is geïnspireerd door de met water gevulde grachten die middeleeuwse kastelen beschermden. Net zoals fysieke slotgrachten de rijkdommen van het kasteel moesten beschermen tegen indringers, beschermt een economische slotgracht een bedrijf tegen concurrenten die marktaandeel willen veroveren. Het concurrentieel voordeel kan voortkomen uit hoge toetredingsdrempels, het bezitten van specifieke immateriële activa, beschikken over een efficiënte schaal of netwerkeffecten. Wanneer een bedrijf over een brede slotgracht beschikt, is het meestal in staat om sterke kasstromen te genereren dankzij hoge marges.
Welke eigenschappen kunnen een moat creëren?
♦ Hoge toetredingsdrempels: Dit kan voortkomen uit hoge opstartkosten, complexe regelgeving, of belastingen die nieuwe spelers ontmoedigen.Zo kan Walmart bijvoorbeeld door lage operationele kosten en hoge verkoopvolumes producten goedkoper aanbieden dan zijn concurrenten.
♦ Immateriële activa: Dit omvat patenten, merken, en licenties die een bedrijf exclusiviteit geven en premiumprijzen mogelijk maken. Zo kunnen onder andere farmaceutische bedrijven profiteren van gepatenteerde medicijnen , of profiteert een bedrijf als Ferrari van zijn sterke merknaam. Merkloyaliteit en herkenning door een consument, zoals bij Coca-Cola, maken het voor een concurrent moeilijker om het product te vervangen.
♦ Efficiënte schaal: Sommige markten worden het best bediend door een beperkt aantal bedrijven. Nutsbedrijven, die stevig moeten investeren in hun infrastructuur, zijn hier een voorbeeld van.
♦ Netwerkeffecten: Producten of diensten worden waardevoller naarmate meer mensen ze gebruiken. Bedrijven als Apple en Amazon profiteren van hun grote gebruikersbasis en kunnen een ecosysteem opbouwen rond hun gebruikers. Wanneer een groot aantal klanten een platform zoals Booking.com of eBay gebruikt, zullen aanbieders niet snel geneigd zijn om hun producten/diensten op minder bekende platformen aan te bieden. Hoe meer gebruikers een netwerk telt, hoe waardevoller het wordt voor de klant/gebruiker.
♦ Overstapkosten: Sommige producten en diensten zijn zodanig ingeburgerd in een organisatie dat een overstap zeer ingrijpend en duur zou zijn. Dat is vaak het geval bij softwaresystemen zoals het Microsoft-ecosysteem. Autodesk biedt dan weer software-oplossingen voor ingenieurs en designers aan, systemen die moeilijk aan te leren zijn waardoor een klant niet snel zal overstappen naar andere software van de concurrentie die hij opnieuw onder de knie moet krijgen.
Wat zijn de voordelen van MOAT-strategieën?
♦ Defensief karakter: bedrijven die over moat beschikken, zijn meestal beter beschermd tegen concurrentie en disruptie, waardoor ze doorgaans minder volatiel zijn.
♦ Focus op kwaliteitsbedrijven: De bedrijven met een moat beschikken dankzij hun sterke concurrentiële positie over duurzame bedrijfsmodellen die in de toekomst stabiel kunnen blijven groeien.
Welke Trackers?
Een Moat ETF investeert doorgaans in bedrijven die deze soorten duurzame concurrentievoordelen hebben. Deze fondsen proberen de markt te verslaan door bedrijven te selecteren met sterke financiën, stabiele omzetgroei en het vermogen om zich tegen concurrentie te beschermen.In België zijn er momenteel 5 ETF’s te koop gebaseerd op het moat-principe. Ze zijn allemaal kapitaliserend en niet-geregistreerd, wat fiscaal interessant is. Deze indexen worden opgesteld door Morningstar, waarbij de analisten bedrijven selecteren die over een brede economische moat beschikken.
Er is VanEck Global Wide Moat, met focus op bedrijven die over lange termijn competitieve voordelen beschikken, een bewezen track record hebben en aan relatief aantrekkelijke waarderingen noteren. Deze tracker bestaat voor 43% uit Amerikaanse aandelen, gevolgd door het VK (10%) en Japan (6,5%). De grootste posities zijn Walt Disney, Emerson Electric, Imperial Brands, Tencent en Rheinmetall (top-10 staat in voor 21%). Sinds de oprichting van de onderliggende index (Morningstar Global Wide Moat Focus) in 2008 steeg deze naar 428, terwijl de MSCI World slechts naar 325 steeg (genormaliseerd naar 100 als vertrekpunt). Het afgelopen jaar presteerde de Moat-index echter iets minder goed dan de wereldindex, maar op lange termijn heeft deze strategie zich toch al bewezen.
Verder is er VanEck Morningstar US Wide Moat die uit Amerikaanse bedrijven bestaat die meer dan 20 jaar over lange termijn competitieve voordelen beschikken. De grootste posities zijn Salesforce, Bristol-Myers Squibb, Gilead, US Bancorp en Emerson Electric (top-10 goed voor 28%). Deze tracker presteert sinds de start in 2007 duidelijk beter dan de S&P 500. De index (Morningstar Wide Moat Focus) steeg, genormaliseerd naar 100, naar 785 sinds 2007, terwijl de S&P 500 ‘slechts’ naar 536 steeg.
Voor wie in duurzame Amerikaanse aandelen wil beleggen, is er VanEck Morningstar US Sustainable Wide Moat, die de uitsluitingscriteria van Sustainalytics qua duurzaamheid volgt. De grootste posities zijn Tyler Technologies, Transunion, Emerson Electric, Autodesk en Northern Trust (top-10 goed voor 26%). Deze index (Morningstar US Sustainable Moat) doet het sinds de start in 2014 met een stijging naar 333 evenwel minder goed dan de S&P 500 ESG, die over dezelfde periode gestegen is naar 391.
Beleggen in Amerikaanse small- en midcaps die over moat-eigenschappen beschikken kan via VanEck Morningstar US SMID Moat. Deze tracker heeft als grootste posities Carnival, Tapestry, Expedia Group, Cloudfare en Lithia Motors (de top-10 is goed voor 15,5%). De onderliggende index (Morningstar US Small-Mid Cap Moat Focus) is sinds de start in 2011 gestegen naar 619, terwijl de MSCI US SMID cap index slechts gestegen is naar 412. Kiezen voor een moat-strategie leverde een belegger dus 3,3% per jaar extra rendement op gedurende deze periode.
Tot slot is er nog L&G Global Brands, die de Solactive BrandFinance Global Brands index volgt. Hier gaat men niet op alle moat-eigenschappen screenen zoals bij Morningstar, maar focussen op één bepaald belangrijk aspect: de sterkte van het merk. De selectie wordt verder aangevuld met liquiditeits-, ESG- en kwaliteitsscreening. Sinds de lancering van de index in 2017 doet deze index van Solactive het merkelijk beter dan de wereldindex. Vertrekkend van 100 naar respectievelijk 280 en 226.
